فولاد در تب سوزان قیمت گذاری دستوری
فولاد در تب سوزان قیمت گذاری دستوری:
سال گذشته در همین روزها گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» سیزدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌‌انداز صنعت فولاد و سنگآهن ایران را برگزار کرد. رویدادی که به صحنه مطالبه‌گری اهالی فولاد و سنگآهن از سیاست‌‌گذاران، و نیز ارائه تحلیل‌هایی در باره آینده تبدیل شد. اقتصاد دستوری و مداخلات قیمتی دولت از مهم‌ترین محورهای بحث در این رویداد بود. شرکت‌کنندگان در این مراسم ضمن تاکید برجایگاه صنعت فولاد به عنوان یکی از بازیگران اصلی رشد اقتصادی ایران، از استمرار سیاست قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت از سوی دولت انتقاد کردند.
در عین حال از سیاست‌‌گذاران خواستند هدف خود را رسیدگی به چالش‌ها و تلاش برای بهبود شرایط صنعت فولاد قرار دهند. از مهم‌ترین مطالبات فعالان معدن و صنایع معدنی در این رویداد می‌توان به «ایجاد فضا برای مشارکت ذینفعان و فعالان صنعت فولاد»، «ثبات اقتصاد کلان»، «بازکردن راه برای تامین نیازهای صنایع داخلی با فناوری‌های نوین»، «تقویت حمایت‌های مالی از صنایع فولادی»، «توجه به کل زنجیره فولاد از جمله بخش‌های استخراج و اکتشاف» و همچنین «رفع تحریم‌ها» اشاره کرد. نکته قابل توجه، عدم حضور سیاست‌‌گذاران اصلی این صنعت، یعنی دولتمردان در گردهمایی بزرگ صنعت فولاد بود که باعث انتقاد اکثریت حاضرین از این موضوع بود.
سخنرانی‌های این نشست بخش مهمی بود که از لابلای آن می‌شد بسیاری از چارچوب‌های مدنظر صنعتگران را به عینه دید. برای نمونه در سخنرانی علیرضا بختیاری، مدیر مسوول «گروه رسانه‌ای‌‌دنیای‌‌اقتصاد» در کنار یادآوری تغییرات قابل‌توجه ایجاد شده در فضای صنعت و معدن، بر نقش فناوری‌ها و فرآیندهای جدید در افزایش کارآیی و بهره‌وری این بخش تاکید و بر توجه به نگرانی‌های زیست‌محیطی و اختلافات تجاری، تاکید شد. سید شمس الدین حسینی وزیر پیشین اقتصاد و عضو فعلی کمیسیون برنامه و بودجه و رییس کمیسیون ویژه جهش تولید در مجلس نیز در تحلیلی، سیاست های کشور در صنعت فولاد را نقد و تصریح کرد: سیاست های کلیدی در صنعت فولاد کشور بر حمایت، قیمت گذاری و مداخله متمرکز است. در سراسر جهان به دلایل مختلف در بازارها دخالت می‌کنند، اما ماهیت مداخلات متفاوت است.
وی بر لزوم رسیدگی و حل چالش های عنوان شده‌‌ی فوق که سه دهه است در مدیریت کشور وجود دارد، اشاره کرد و تاکید کرد در غیر این صورت، پیشرفتی حاصل نمی شود. حسینی همچنین با اشاره به بحران تشکیل سرمایه در کشور، تصریح کرد: بخش صنعت و معدن در دهه ۹۰ شرایط مطلوبی نداشته و روند مناسب سرمایه‌گذاری را نگران کننده دانست. وی با تاکید بر نیاز بخش معدن و صنایع معدنی به سرمایه‌گذاری همه جانبه فناورانه گفت: بهبود فضای کسب و کار، توسعه صادرات، نظام تامین مالی و توسعه زیرساخت ها، کمبود سرمایه گذاری در بخش‌های زیرساختی، سیاست‌های ناکارآمد قیمت گذاری و سیستم تامین مالی از مهم‌ترین مسائل بخش تولید در کشور است که باید رفع گردد.
کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر بخش فولاد و یکی دیگر از سخنرانان این همایش هم در یک ارائه مفصل، به بررسی شرایط سخت تجارت فولاد در جهان در سال ۲۰۲۳ پرداخت. وی با اشاره به انتظار رشد اقتصادی ۵/۳درصدی در چین در سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی کرده بود این کشور روی توسعه بازار مسکن خود متمرکز خواهد شد و همین عامل به جای رشد قیمت، باعث افت قیمت فولاد خواهد شد. بحث در باب رابطه سنگ آهن با زغال سنگ و کک، و یا سنگ آهن با بیلت و قراضه بخش دیگر سخنرانی این تحلیلگر معدنی بود. وی پیش‌بینی کرد قیمت سنگ آهن تا پایان اردیبهشت ۱۴۰۲ در محدوده پایین‌تر از ۹۰ دلار قرار گیرد و سپس در یک روند معکوس، تا اواخر بهمن و اوایل اسفند ۱۴۰۲ به محدوده ۱۱۰ دلار بازگردد. به عقیده جعفری طهرانی، محدودیت های روسیه و وضعیت چین از جمله شرایط کارخانه‌‌های فولاد چین در پساکرونا و تاخیر در برنامه چین برای کاهش ۱۵۰ میلیون تنی تولید فولاد از عمده دلایل کاهش تقاضای سنگآهن از سوی چین و عامل کاهش قیمت این ماده در آینده است.
از دیگر سخنرانان این نشست، می‌توان به بهرام سبحانی، رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اشاره کرد. وی با یادآوری تسلط ۵۰ درصدی چین بر تولید فولاد جهان، بر لزوم پرداختن به مسائل داخلی و خارجی برای درک چگونگی رسیدن ایران به شرایط کنونی و چرایی وضعیت فعلی در بخش فولاد تاکید کرد. وی عنوان کرد: مسائل مالی و فشارهای خارجی تاثیر بسزایی در جهت گیری صنعت فولاد ایران داشته است. سبحانی با انتقاد از تاثیر مخرب سیاست‌گذاری‌ها بر صنعت فولاد، اظهار دکرد: دلیل خطا در سیاست گذاری صنعت فولاد، وجود افرادی است که در طول عمر خود حتی یک تن فولاد صادر نکرده‌‍اند.
مصطفی موذن زاده پیشکسوت صنعت فولاد نیز در خلال سیزدهمین همایش و نمایشگاه چشم انداز صنعت فولاد و سنگآهن ایران بر اثرگذاری گسترده پاندمی، جنگ در اوکراین، نوسانات اقتصادی در چین، تغییر تقاضا در بازار داخلی، مداخلات دولت، تغییرات مکرر در مدیریت بخش معدن، مشکلات زیرساختی، مسائل سیاسی و ناآرامی های اجتماعی و نوسانات ارزی به عنوان موانع پیش‌روی فعالیت اقتصادی مولد در ایران تاکید کرد و افزود: مشکل فعلی صنعت فولاد مدیریت است. وی با بیان اینکه زمانی این صنعت مدیریت موثری داشت که شرایط را کنترل می‌‌کرد، تاکید کرد این صنعت از فقدان مدیریت موثر رنج می برد. پرداختن به این مسئله و یافتن راه حل برای آن ضروری است.
محمد ابکا رئیس هیئت مدیره شرکت مهندسی فولادتکنیک نیز در فرازی کوتاه اذعان داشت: صنعت فولاد ایران امروز به ظرفیت عملیاتی حدود ۷۰ درصد رسیده است که در مقایسه با نرخ ۸۰ درصدی چین رقم مناسبی است. وی با اشاره به وابستگی جدی رشد اقتصادی ایران به صادرات نفت، هشدار داد که درصورت عدم تحقق صادرات نفت کشور در دام رکود اقتصادی گرفتار خواهد شد. وی همچنین به نرخ منفی تشکیل سرمایه در اقتصاد کشور اشاره کرد و تصریح نمود: برای اصلاح وضعیت صنعت فولاد در بخش‌های زیرساختی به تزریق حدود ۹ میلیارد دلار سرمایه جدید نیاز است. این تحلیلگر ارشد بخش معدن در پایان با پیشنهاد راه حل های فوری برای مسائل معدنی، از دولت خواست از صدور مجوزها و مقررات خودسرانه خودداری کند و بخش‌ها و انجمن های خصوصی و دولتی را در تدوین سیاست مشارکت دهد.
محمد وحید شیخ زاده، مدیرعامل گروه مهندسی صنعتی فکور صنعت، طهمورث جوانبخت، مدیرعامل فولاد خراسان، نعمت الله اسدی، مدیر تولید فناوری شرکت مهندسی فکور صنعت تهران و چند سخنران خارجی از جمله پاتریس کریسمن سردبیر مجله یوروژئوسروی از دیگر افرادی بودند که در این همایش به طرح بحث درباره وضعیت صنعت فولاد در ایران و جهان پرداختند.